Slobodné Vinárstvo – Oranžista 2022

Oppervlakte 17 ha.
Natuurlijk sinds 2016

Over de wijnmakers
Slobodné maakt onderdeel uit van de nieuwe golf aan wijnproducenten uit het oosten van Europa die sinds de val van de Sovjet-Unie hard aan de wijnweg aan het timmeren zijn. Het familiedomein, Majer Zemianske Sady, gelegen nabij Hlohovec, verloor in het communistisch tijdperk haar gaarden, maar door inspanningen van de vierde en vijfde generatie hebben ze hun gaarden in de jaren ’90 terug weten te krijgen. Sinds 2010 wordt er weer wijn geproduceerd, en nu onder de naam Slobodné Vinárstvo, Slobodné voor intimi. Vrij vertaald is het ‘vrij wijnmaken’, erg passend voor de levensloop van het domein.

Tegenwoordig is het domein vierkoppig: Miso is de hoofdwijnmaker, zijn vrouw Katarina houdt zich bezig met de sales en reist veel om de wijnen en Slowakije als wijnland te promoten, Agnes, de zus van Katarina onderhoudt de wijngaarden, en bestiert Agnes’ vrouw Andrea het kantoor. De vier werken in coöperatieve vorm en nemen de belangrijke besluiten samen. Sinds 2010 wordt er weer wijn geproduceerd van de familiewijngaarden, en vanaf vintage 2012 worden de wijnen natuurlijk vergist, worden de wijnen niet gefiltreerd of geklaard, en wordt het sulfietgebruik tot het minimale beperkt. In deze tijd kwam Slobodné in contact met makers van natuurwijn in en buiten Slowakije, en kwamen ze tot de realisatie dat het maken van natuurwijn logischerwijs zou moeten voortvloeien uit het houden van biodynamische wijngaarden.

Over de wijngaarden
De wijngaarden liggen in het heuvelachtige gebied rondom het domein, en de oudste delen van de gaarden stammen uit 1984. Bijna alle wijngaarden liggen omsloten door boomgaarden, bos en landbouwgrond die ook in hand is van Slobodné, en deel van dit land wordt met rust gelaten, om zo het biodynamisch karakter van de wijngaarden te versterken en te beschermen. De bossen rondom de wijngaarden vormen zo dan ook een natuurlijke barrière, en de wijngaarden hebben daarom het gevoel van een ommuurde tuin.
Sinds de overname van het domein door de twee families en de naamswijziging naar Slobodné is er hard gewerkt om de wijngaarden naar biodynamie te converteren, en worden de gaarden sinds 2016 volledig biodynamisch bewerkt. De Slowaakse Demeter-tak is nog niet erg groot of erg actief, waardoor Slobodné nog geen biodynamische certificering heeft, maar in de praktijk komt het domein hier uiteraard voor in aanmerking.
In de gaarden groeien zowel bekende druivenrassen zoals Pinot Gris, Gewürztraminer, Riesling en Blaufränkisch, als minder bekende rassen als Alibernet en Devin. Devin is een van Slowakije’s eerste officiële druivenrassen, en brengt fris-aromatische wijnen voort. Interessant genoeg staat Devin samen met (Gewürz)traminer aangeplant, wat voor Slobodné als intuïtief voelt: het krachtige, soms ietwat overdadige karakter van Gewürztraminer wordt door Devin in een blend opgefrist en brengt het geheel in balans.

Over de wijnen
Bij Slobodné zien ze wijn sinds de bekering naar het maken van natuurwijn als een levend organisme dat alleen tot stand kan komen door het gehele proces van het wijn maken natuurlijk te houden. Om deze reden wordt er nergens in het proces gemanipuleerd of geïntervenieerd, en worden er dus ook geen moderne additieven gebruikt. Vanaf het begin ligt Slobodné’s focus bij het maken oranje wijnen, waarbij ze onder andere gebruik maken van kennis geput uit tradities over het maken van oranje wijnen in amforen. Zo wordt er gekeken naar de Georgische wijntraditie, waar in Georgië al 8.000 jaar wijmaakgeschiedenis aan vooraf gaat. In 2014 heeft Slobodné een kleine ‘qvevri-tempel’ aangelegd, in de vorm van een pyramide. Hierin hebben ze twee amforen van 5000 liter ingegraven, en maken ze tot op de dag van vandaag nog experimentele qvevri-cuvées mee.
Deze amfoor-experimenten bracht Slobodné uiteindelijk naar Spanje en China; het overgrote deel van de amforen in de kelder zijn dan tegenwoordig ook Spaanse tinaja’s die zijn aangevuld met grote Chinese amforen die iets reductiever functioneren. Bij Slobodné krijgt ook bijna iedere wijn korter of langer de tijd in deze amforen, alvorens ze worden gerijpt in kunststof eieren of houten vaten gemaakt van eikenhout uit hun eigen bos.

Het brede Slobodné-scala kan grofweg in vier categorieën worden opgedeeld. Zo zijn er de twee Majer-wijnen, een witte en een rode, die in principe de huiswijnrol vervullen. Deze twee wijnen zijn dan ook altijd multi-vintage blends, en zijn de meest betaalbare van de reeks. Hiernaast is er een reeks mono-cépagewijnen die met behulp van semi-macération carbonique worden vergist en gerijpt in kunststof eieren, waardoor het vrolijke, aromatische karakter van deze wijnen het beste naar voren komt. Dit geldt onder andere voor Devina (Devin), Veltlina (Veltlin of Grüner Veltliner) en Oranzista (Pinot Gris). Vervolgens is er een lijn Cutis-wijnen, waar Cutis slaat op het langere schilcontact: ‘Cutis’ betekent in het Latijn ‘huid’. Als laatste is er een lijn wijnen van de oudste stokken en beste exposities, die ze zelf de cru-wijnen noemen, die het rijpst worden geoogst, en die het langste de tijd krijgen om zichzelf te worden. Hieronder vallen de witte labels (Partisan Cru Blanc en Partisan Cru Rouge), en de zwarte labels (Interval en Alternativa). De Partisan Cru-wijnen zijn de mooiste blends, in wit en rood, en de zwarte labels laten ziet wat voor diepte en complexiteit natuurlijke Slowaakse mono-cépagewijnen kunnen voortbrengen; Interval is 100% Riesling, en Alternative is 100% Blaufränkisch.

Al met al laten alle Slobodné-wijnen zien dat de Slowaken allesbehalve bang zijn om te experimenteren, en elk jaar worden er weer verschillende druivenrassen en vinificatie methoden met elkaar geblend tot bijzondere creaties. De gemene delers bij Slobodné zijn ongetwijfeld de aromatische complexiteit, de zuurgraad, delicate textuur en de verteerbaarheid. Wij zijn in ieder geval fan. Dit is de toekomst van Slowaakse natuurwijn, en de toekomst is nu!

Website Slobodné
ZRS-profiel Slobodné
Interview Milan Nestarec en Slobodné
Instagram Slobodné